Buurtzorg Jong is onderdeel van de denktank JeugdSprong. Samen hebben we een advies geschreven aan de nieuwe Tweede Kamer over de verbetering van de Jeugdzorg. FNV vanuit hun 'Drastisch versimpelen' manuscript en Beroepseer vanuit ons boek 'Echt doen wat nodig is'.

In het advies houden we een sterk pleidooi voor een onafhankelijke eerstelijns jeugdhulp met sterke professionals aan de voorkant, een vaste hulpverlener waar een gezin of jongeren altijd op terug kan vallen (net als bij de huisarts), preventie en normaliseren. Oftewel hoe we werken als Buurtzorg Jong. Als zoveel mogelijk mensen de petitie ondertekenen, al dan niet betrokken bij de jeugdzorg, geeft dat extra kracht aan het advies dat we straks gaan uitbrengen. Dus heeft u een warm hart voor jeugd- en gezin, dan bevelen we de petitie van harte aan. Klik op de afbeelding hieronder om naar de petitie te gaan of lees verder onder de afbeelding.

Bron: FNV & Stichting Beroepseer

I: Goede zorg voor jeugd is veelomvattend. Dit gaat verder dan het jeugdhulpstelsel, geld en politiek. Sociale verbanden en maatschappelijke organisaties moeten een vanzelfsprekende steun bieden in het leven van gezinnen, kinderen en jongeren.

1. ‘It takes a village to raise a child’
We gaan uit van het zelforganiserende en zelflerende vermogen van burgers, de civil society. Van het grote belang en de effectiviteit van informele netwerken en burgerinitiatieven. De mens is een sociaal wezen en gedijt het beste in een sociale omgeving waarin hij in vrijheid kan samenleven en kan optrekken met anderen, waarin hij zich gesteund en gezien weet en waarin hij ook anderen steun kan bieden.

Investeer in een maatschappij die gericht is op het welzijn van de jeugd, juist buiten de jeugdhulp.
Zorg dat de vanzelfsprekend aanwezige sociale verbanden – zoals gezin, school, wijk -hun ondersteunende functie optimaal kunnen vervullen.
Zoek de oplossing niet alleen in het kind, maar in de mogelijkheden en inzet van betrokkenen: van ouder tot leerkracht, buren, sportvereniging, ervaringsdeskundigen en vrijwilligers.
Overheden ondersteunen, promoten en faciliteren daarom goed lopende vrijwillige initiatieven in wijken, regio’s en in het land.
Zet in op participatie van burgers en ervaringsdeskundigen, en doe aan scholing en onderzoek waardoor een transparant lerend mechanisme wordt ontwikkeld.

2. Verminder de druk op jeugdhulp door de preventieve voorzieningen buiten de jeugdhulp op orde te brengen.
Wij pleiten voor een duurzame, landelijk dekkende, preventie-infrastructuur. In zo’n structuur zijn doeltreffende preventieve hulp en steun beschikbaar via de voorzieningen waar jongeren en hun gezin in hun dagelijks leven komen: bij de jeugdgezondheidszorg, de kinderopvang, op de sportclub, in het onderwijs en bij de huisarts. Dit is een kwestie van organiseren, faciliteren en lange adem. Veronachtzaam in de tussentijd niet de kinderen en gezinnen die jeugdhulp nodig hebben.

Zet in op het vergroten van bestaanszekerheid van gezinnen in de brede zin.
Investeer in preventief sociaal werk.
Zet inclusie centraal in het onderwijs en kinderopvang, en richt de zorgstructuur zo in dat minder verwezen hoeft te worden naar jeugdhulpverlening.
De preventieve infrastructuur kan worden opgezet door de huidige -tot nu toe tijdelijke en niet overal aangeboden- preventieve programma’s duurzaam in elke gemeente aan te bieden, en het ontwikkelen en verankeren van nieuwe programma’s. Te denken valt aan preventieve evidence based programma’s en De Gezonde school en Kansrijke Start.

II: Tijdige, passende, betere jeugdhulp wordt mogelijk wanneer zorgaanbod, financiering en aansturing sterk versimpeld worden.

3. Organiseer een stevige gezaghebbende, met brede expertise gevulde, eerstelijnsvoorziening voor jeugdhulp in elke gemeente.
Deze professionals adviseren en geven hulp waar mogelijk en nodig. Ze kunnen zo nodig doorverwijzen naar tweede en derdelijns hulp. Verder werken ze zo nodig samen met het onderwijs en artsen, het regionaal veiligheidsteam voor de veiligheidscheck, veiligheidsvraagstukken, overtredingen en delicten (leerplicht en politie). En ze hebben toegang tot het opschalen en afschalen van hulp en steun. De positie van artsen naast deze eerste lijn blijft gelijk.

Organiseer, faciliteer en veranker programma’s die streven naar eerdere, snellere en betere passende hulp voor jongeren en hun ouders en dat doen in een omgeving die liefdevol, stabiel en veilig is, het liefst thuis (zoals StroomOp).
De ‘casemanager’ in de eerste lijn is ‘het vaste gezicht’ voor het gezin. Deze heeft bijsturende en coördinerende bevoegdheden en blijft bij het gezin, door de hele keten heen.
Deze lijn doet de beoordeling van de aard en de urgentie van de klachten en organiseert de vervolgactie of voert de lichte, afgebakende, zorg uit.
Zij doet dat met passende expertise: vanuit richtlijnen en evidenced based methodieken, met ruimte voor praktische wijsheid.
Zij verwijst zo nodig door naar de afgebakende 2de en 3de lijn jeugdhulp en werkt hiermee samen.
De eerstelijns-aanbieders voldoen minimaal aan de eisen zoals gesteld in punt 9

4. Richt een tweede- en derdelijns jeugdhulp in met een breed en gevarieerd aanbod voor (hoog)specialistische hulp. Deze tweede en derde lijn wordt rechtstreeks door het Rijk betaald.
Het is van belang dat de tweede- en derde lijn sterk vernieuwd worden. Diagnoses moeten losgeknipt worden van de financiering en wordt met minder dwang en drang gewerkt.

Organiseer, faciliteer en veranker programma’s en scholing die streven naar eerdere, snellere en beter passende hulp voor jongeren en hun ouders. In een omgeving die liefdevol, stabiel en veilig is, en waar de hulp het liefst thuis geboden wordt (zoals StroomOp).
De verwijzing naar de tweede en derde lijn kan uitsluitend op verwijzing van de eerste lijn jeugdhulp en/ of artsen.
Deze tweede en derdelijnszorg wordt door rechtstreeks door het rijk gefinancierd via subsidie.
Zij werkt vanuit passende expertise: vanuit richtlijnen en evidenced based methodieken, met ruimte voor praktische wijsheid.
De aanbieders en uitvoering voldoen minimaal aan de eisen zoals gesteld in punt 9

5. Voeg VeiligThuis, Raad voor de Kinderbescherming en de Gecertificeerde Instellingen samen tot 1 veiligheids,- en beschermingsorganisatie.

Er komt 1 instantie die de publieke taak om kinderen te beschermen uitvoert. Inclusief wettelijke regeling voor de taken en bevoegdheden en voor de rechtsbescherming van de ouders en de jeugdigen.
Deze kan door de eerste lijn jeugdhulp en artsen worden ingeroepen.
Deze wordt rechtstreeks door het Rijk gefinancierd.
Voor efficiënt ontschotten zien we de jeugdbescherming en jeugdhulp ondergebracht bij één departement: het Ministerie van VWS.

III. Het faciliteren van de relatie tussen de cliënt en de professional(s) staat centraal. Samen dragen alle partijen daarvoor een grote verantwoordelijkheid.

6. Geef professionals de ruimte voor effectieve en liefdevolle jeugdhulp.
Liefdevolle, agressievrije jeugdhulp is in grote mate afhankelijk van tijd en aandacht. Dit is geen kostenpost maar een investering.

De relatie tussen professional en gezin, kind en/of jongere staat centraal.
Er wordt gebruik gemaakt van de unieke kennis en praktische wijsheid van cliënten en professionals.
Het gaat om op maat gemaakte impact. Daar zijn professionals voor nodig die samen met het gezin veel mandaat en zeggenschap hebben.
Organiseer en investeer in structurele ervaringsdeskundigheid in de uitvoering

7. Verbeter de positie van cliënten door aanpassing van het klacht- en tuchtrecht.
Ook voor de klachtregelingen geldt dat hier sprake is van enorme versnippering over (interne) klachtenprocedures met wachtlijsten. Zie elke klacht als een kans om de zorg beter te maken.

Organiseer intervisie en reflectie op dit onderwerp op alle niveaus. Betrek hier dus ook ervaringsdeskundigen bij.
Zorg voor één voorportaal voor alle klachtroutes, waar zorgvuldig gekeken wordt waar de klacht thuishoort.
Laat klachtinstanties onderling naar elkaar verwijzen en samenwerken.
Maak de verschillen tussen de procedures en de mogelijke uitkomsten duidelijk aan klagers.
Stop de uitsluitend individuele aansprakelijkheid van de professional (tuchtrecht).
Breng de onderwerpen in kaart waarover geklaagd wordt, op welk moment in het traject en in welke zaken, ook in de informele klachtenprocedure.
Zorg voor kennisdeling en informatie-uitwisseling over de manier waarop klachten afgehandeld worden en de lering die daaruit te trekken is.
Zorg voor een platform waar jeugdprofessionals enerzijds ervaringen kunnen delen en met best practices terecht kunnen.

8. Maak verlengde jeugdhulp mogelijk.
Maak een verlengde jeugdhulp tot 27 jaar mogelijk. Kijk verder dan leeftijd en neem de BIG5 als richtlijn, dat wil zeggen dat de jeugdhulp een jongere pas los laat als aan de volgende vijf voorwaarden is voldaan:

Support: er is minimaal één volwassene duurzaam beschikbaar waarop de jongere kan terugvallen en die een stabiel en steunend netwerk biedt.
Wonen: de jongere heeft een passende, betaalbare en stabiele woonplek.
School & Werk: de jongere gaat naar school en/of heeft een baan die voldoende basis biedt voor een toekomstige loopbaan.
Inkomen: de jongere heeft voldoende inkomen en een plan op het voorkomen en/of oplossen van schulden.
Welzijn: de jongere is fysiek en mentaal in balans en heeft een plan op signaleren van disbalans. Er is (indien nodig) zorg beschikbaar tot 27 jaar.

9. Landelijke eisen vooraf en toezicht achteraf.
In de jeugdhulp zijn aandacht en tijd voor gezinnen, kinderen en jongeren, vakmanschap, professionele standaarden en de beroepseer weer leidend. De inrichting en het bestuur ervan moet daaraan dienend zijn. Dit betekent eisen stellen aan het soort organisatie dat je wil toelaten. Voor uitstekend toezicht aan de achterkant, moet aan de voorkant veel breder, landelijk helder vastgesteld worden wat de toegangseisen zijn.

Stel nationale eisen aan de aanwezigheid van samenwerkende en ontschotte expertise van J-ggz, jeugd en opvoeding, j-gehandicaptenzorg.
Organiseer samenwerking van, - en toegang tot leeftijd en problematiek-overstijgende kennis en hulp.
Stel en monitor kwaliteitseisen aan de werkgevers en werkenden in de jeugdzorg.
Stel eisen aan samenwerkingsafspraken en stem het zorgaanbod af.
Baken de gegeven jeugdzorg/jeugdhulp in de 1ste, 2de en 3de lijn af.
Professionals werken niet in dienst van de overheid.
Stel eisen aan een platte structuur van organisaties.
Uniformeer en minimaliseer administratie. Verantwoording moet focussen op de inzet van werkelijke effectieve jeugdzorg en het meten van resultaat.
Een gelijke rechtspositie van werknemers onder 1 verantwoorde cao.
Maatschappelijke organisaties die voldoen aan de prestatieladder Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO).
Maximeer de winst(uitkering).
Stel faire nationaal vastgestelde tarieven op basis van kostprijsonderzoek en vaste bouwstenen.
Scholing en intervisie zijn vaste kostprijsonderdelen.
Langjarige contracten voor zorgcontinuïteit, baanzekerheid en ontwikkeling en innovatie.
Organiseer één vorm van kwaliteitsborging waarbij de maatschappelijke doelstellingen leidend zijn.

Meer weten?

Deze petitie is tot stand gekomen door interviews en bijeenkomsten met landelijke en lokale politiek, werkgevers, adviseurs, hoogleraren, jeugdwerkers, cliënten en ervaringsdeskundigen. We deden ook een publieksenquête, een kinderenquête en lazen artikelen en relevante onderzoeken. Inmiddels werken duizenden mee aan de totstandkoming van ons advies! Wil je meer lezen? Klik dan hier.