Onderzoek Sociaal Domein gemeente Zaltbommel

Bron: van der Bent e.a. (2019) : Rapport 213a-onderzoek sociaal domein Zaltbommel

Doen wat nodig is

In Zaltbommel werken de gemeente, Buurtzorg Jong, Buurtzorg Jongerenwerk en het Buurtteam intensief samen om te doen wat nodig is voor de inwoners. De afgelopen periode is er onderzoek gedaan naar de resultaten van deze werkwijze. Hieronder volgt een samenvatting van de resultaten.

Het hele onderzoek leest u hier

Beleid wordt in de praktijk waar gemaakt …

Het sociaal domein beleid dat op papier is gezet, wordt in samenwerking met ketenpartners in de praktijk gebracht. Kenmerkend daarin zijn preventief, outreachend en laagdrempelig werken en maatwerk bieden. Kortom, ‘doen wat nodig is’. Daarin is een belangrijke rol weggelegd voor het Buurtteam en de Buurtzorg Jong teams. De keuze voor dergelijke ‘sociale teams’ is landelijk gangbare keuze. Daarbij is de gemeente niet in de control-reflex geschoten en is registratielast zo laag als mogelijk gehouden. In vergelijking met andere gemeenten valt op dat de gemeente echt vertrouwen geeft aan het professionele veld. Ook de keuze voor lokale inkoop en de meerjarige inkoopcontracten is opvallend. Daarin toont de gemeente lef en initiatief.

… en is effectief: meer problematiek in beeld, minder JB en ‘verblijf’…

Binnen zowel de jeugdhulp als Wmo is het aantal cliënten de afgelopen jaren gestegen. Dit is een landelijk beeld, met meerdere oorzaken. In vergelijking met andere gemeenten vallen de sterkere daling in jeugdbeschermingsmaatregelen (‘JB’) en jeugdhulp met verblijf op. Beide zijn dure voorzieningen.

… en lijkt ook efficiënt: gemiddeld lagere kosten 2e lijnshulp.

Hoewel datavergelijking met andere gemeenten zorgvuldige interpretatie vraagt, valt op dat gemiddelde zorgkosten voor 2e lijns jeugdhulp- en Wmocliënten in Zaltbommel lager liggen dan bij vergelijkbare gemeenten.

Budget niet geheel dekkend

Voor 2018 is op basis van prognoses de verwachting dat het huidige budget ontoereikend is. Daarbij wordt ten minste een negatief resultaat van € 6,5 ton verwacht, al is het aannemelijk dat het uiteindelijke resultaat verder negatief oploopt. Op basis van demografische ontwikkelingen (meer ouderen) en een verwachte stijging in aantal jeugdhulpcliënten (mede als gevolg van de outreachende aanpak van Buurtzorg Jong), wordt voor de komende jaren een verdere kostenstijging voorzien (scenario 1).

Twee scenario’s voor betere dienstverlening en lagere kosten

Continuering van het huidige beleid laat mogelijkheden onbenut voor verbetering van de dienstverlening en voor het financieel beter beheersbaar houden van de lasten. Daarom worden twee – te stapelen – scenario’s (2 en 3) gepresenteerd, gericht op de grootste uitgaven: maatwerkvoorzieningen jeugdhulp en Wmo. Indicatief valt bij beide scenario’s enkele tonnen te besparen, mits onder de betrokken ketenpartners bereidheid is om hieraan mee te werken en het Buurtteam/Buurtzorg Jong over voldoende capaciteit beschikken.

Impact landelijke ontwikkelingen nog onzeker

Voor de komende jaren wordt een aantal landelijke aanpassingen in Rijksbeleid voorzien. Enkele daarvan gaan gepaard met extra financiële middelen, maar voor een aantal andere wijzigingen in Rijksbeleid zijn de financiële implicaties voor Zaltbommel nog onzeker.

Verbeterkansen voor de gemeentelijke regierol

Door de gemeente is de afgelopen jaren, met veel gedrevenheid en vanuit gelijkwaardig partnership met ketenpartners, gewerkt aan een ‘zachte landing’ van de decentralisaties en het op orde krijgen van de benodigde backofficeprocessen. Om de transformatie van het sociaal domein door te zetten, zien we een aantal verbetermogelijkheden. Een belangrijke daarvan is het vertalen en prioriteren van strategische gemeentelijke doelstellingen naar concrete doelen, zowel binnen de eigen organisatie als in afspraken met ketenpartners. Het monitoren van de voortgang hiervan vraagt een stevigere zakelijkheid. Datagedreven werken en de nieuwe inkoop per 2021 kunnen daaraan bijdragen. Het verstevigen van de gemeentelijke regierol draagt bij aan een menselijk én solide sociaal domein Zaltbommel.

Het hele onderzoek leest u hier